سیّدمجتبی جلال‌زاده

پژوهشگر، نویسنده و تحلیل‌گر حوزه روابط بین‌الملل

سیّدمجتبی جلال‌زاده

پژوهشگر، نویسنده و تحلیل‌گر حوزه روابط بین‌الملل

سیّدمجتبی جلال‌زاده

+دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل

+نویسنده و پژوهشگر
+ سردبیر پایگاه خبری
+دبیر سرویس بین‌الملل پایگاه خبری
+عضو پیوسته انجمن علوم سیاسی ایران
+عضو پیوسته انجمن ایرانی روابط بین‌الملل
+تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل و آمریکا در شبکه‌های تلویزیونی، رادیویی و رسانه‌های خبری

Mojtaba Jalalzadeh
Graduate of International Relations
Author and International Affairs Analyst

کد شامد:
1-1-822455-65-0-2

شبکه‌های اجتماعی من

۳۹ مطلب با موضوع «تحلیل و بررسی» ثبت شده است

 

منتشر شده در: بخش فارسی خبرگزاری دولتی روسیه (اسپوتنیک)

بازنشر: فردا | مثلث‌آنلاین | خبربان

 

پالس‌هایی دریافتی از سوی ایالات متحده نشانگر رفتار کج‌دار و مریز دولت بایدن برای نگه داشتن ایران در چارچوب برجام و سپس چانه زنی برای موضوعات فرابرجامی است.

مجید تخت‌روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اعلام داشت که در صورت برداشته شدن تحریم‌های ایالات متحده تا سه ماه آینده، کشورش مطابق تعهدات خود عمل خواهد کرد.

اما آیا در بازه زمانی مشخص شده توسط ایران، ایالات متحده تحریم‌های اعمال شده علیه تهران را متوقف خواهد نمود؟ آینده برجام چگونه رقم خواهد خورد؟ در صورت ادامه یافتن تحریم‌ها گام بعدی ایران پس از سه ماه تعیین شده به چه صورت خواهد بود؟

اسپوتنیک در این راستا با مجتبی جلال زاده، کارشناس مسائل بین الملل، سیاست آمریکا و سیاست خارجی ایران به گفتگو نشسته است که مشروح آن در ذیل تقدیمتان می‌گردد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ اسفند ۹۹ ، ۱۹:۱۴

منتشر شده در دیپلماسی ایرانی

باز نشر: نامه‌نیوز | فردا

حوادث روزهای گذشته در آمریکا و خشونت فزاینده و سمت‌دهی شده طرفداران ترامپ که از تنوع سلیقه سیاسی و اجتماعی برخوردار بودند، به خوبی نمایان‌گر نقطه‌ای عطف در تاریخ سیاسی و اجتماعی این کشور است؛ رخدادی که آینده سیاست‌ورزی دو حزب عمده آمریکا و حیات پوپولیسم را ترسیم می‌کند.

٢٠ ژانویه پیشِ رو، جوزف بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده قدرت را در دست خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که تمایل او به تجدید وضعیت پیش از ترامپ در واشنگتن خواهد بود تا این امکان پدیدآید که پس از ٤ سال هرج و مرج و خشم و غضب، نوعی «دوره سوم» ریاست جمهوری باراک اوباما مستقر گردد. اما حتی تحقق چنین برنامه‌ای، که چندان جاه‌طلبانه نیست، دشوار به نظر می‌آید. شور و شوق و احساساتی غالباً نمایشی، بر صحنه سیاسی آمریکا غالب است؛ دموکرات‌ها در میان خود درباره کارآمدی راهبرد انتخاباتی‌ای که بر مبنای اتحاد اقلیت‌ها قرار داشته دچار تفرقه‌اند. هواداران ترامپ هم با شور و حرارت به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری اعتراض نموده و در اوج نمایش قدرت خود اقدام به اشغال 10 ساعته ساختمان کنگره آمریکا موسوم به «کاپیتال» در واشنگتن کرند که در 200 سال گذشته، بی‌سابقه بوده است و این یک رسوایی برای دموکراسی آمریکایی به شمار می‌آید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ دی ۹۹ ، ۱۷:۵۷

منتشر شده در: مجله خبری تحلیلی مثلث ، سال دوازدهم، شماره ۴۲۶ - دی ۱۳۹۹

اگر در منطقه خاورمیانه یک موضوع وجود داشته باشد که رئیس‌جمهور منتخب آمریکا یعنی جو بایدن، تعهداتی را در مورد آن به عهده گرفته، همانا مسئله برنامه هسته‌ای ایران است. اما او در این راه هم اکنون نیز با موانع متعددی روبروست، بدون ذکر آنهایی که دونالد ترامپ تا ١٩ ژانویه بر سر راه او به‌وجود خواهد آورد.
در سپتامبر ٢٠١٩، جو بایدن در مورد توافق هسته‌ای با ایران موضع گرفت. این توافق که همچنان برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) خوانده می شود، در سال ٢٠١٥ در وین توسط پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان امضا شد و دونالد ترامپ در ماه مه ٢٠١٨ آمریکا را از آن خارج کرد. رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده سیاست «فشار حداکثری» را که به دنبال خروج از برجام در دستور کار قرارداده‌بود، شکست خورده می‌داند. در واقع، تشدید تحریم‌های آمریکا اگرچه فشار مهمی بر اقتصاد و مردم ایران وارد کرد، اما جمهوری اسلامی را آن‌چنان که کاخ سفید انتظار داشت، به پای میز مذاکره نکشاند. ایران با باقی ماندن در برجام هوشمندانه عمل کرده و در عین حال به‌صورت حساب شده و در چارچوب آن بعضی از تعهدات را کاهش و اعلام کرده است در صورت ادامه کار برجام به آنها باز برمی‌گردد. این کاهش تعهدات که در مجموع متعادل بوده‌اند، ایران را به توانایی پیشا برجام، نزدیک کرده است. در این دوره‌، پنج کشور دیگر طرف قرارداد - روسیه، چین، انگلستان، فرانسه و آلمان - در کنار ایران باقی مانده و بدین ترتیب انزوای واشنگتن را برجسته‌تر کرده‌اند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ دی ۹۹ ، ۱۵:۵۸

منتشر شده در: روزنامه شرق، پنج‌شنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۹۹، شماره ۳۷۰۲

 

بازنشر در: بانک اطلاعات نشریات کشور | مثلث آنلاین | نامه‌نیوز | بامداد

 

دریافت فایل PDF روزنامه

پیروزی دانلد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2016 ایالت متحده آمریکا موجبات شوک و غافل‌گیری اکثر تحلیل‌گران و سیاست‌مداران را رقم زد؛ پدیده‌ای که سبب شد تا بار دیگر عوام‌گرایی (Populisme) جان تازه‌ای بگیرد و بیم آن رود که جهان با موج تازه‌ای از رهبرانی از این دست مواجه شوند؛ سیاست‌مدارانی که تهدیدی برای دموکراسی هستند!

ترامپ تا کنون توانسته است به وعده‌های انتخاباتی‌اش عمل نماید (رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، خروج نظامی از مناطق بحرانی، کاهش مهاجرت‌پذیری و...) و اکنون که آخرین سال از دوره ریاست جمهوری‌اش را سپری می‌کند، کارنامه‌اش قابل قضاوت و تأثیرگذار بر انتخابات 2020 می‌باشد. باید بپذیریم که ویروس کرونای جدید با منشاء چینی آن، بر روندهای جهانی تأثیرگذار بوده است اگرچه در مانایی این تأثیرات، عمق و توانایی آن برای ایجاد روندهای جدید در بستر جهان در حال گذار، جای تردید و پرسش‌های فراوان باقی است اما در سطح تحلیل خرد نمی‌توان از اثرات کرونا بر دولت‌های ملّی چشم‌پوشی کرد. در این جستار کرونا به مثابه کاتالیزور فرایندهای سیاسی و مؤلفه‌ای تأثیرگذار بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نگریسته شده است اما در کنار این مؤلفه، موارد دیگری نیز تأثیرگذار هستند:

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ ارديبهشت ۹۹ ، ۲۲:۳۳


منتشر شده در: نامه اتاق بازرگانی (ماهنامه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی جمهوری اسلامی ایران)، سال 88، شماره 116، شهریور و مهر 1397


وضعیت این روزهای اقتصاد ایران تعریف چندانی ندارد و بدتر از آن چشم‌انداز آینده است که چندان چشم امیدی نمی‌توان به آن داشت و ماه‌های پرتلاطمی در انتظار اقتصاد ایرانی است. اقتصادی که در گذشته، دولت، بیش از هر عاملی بر آن تأثیر داشت، امروز پدیده‌ای مهارناشدنی و خارج از سیاست‌های کلان دولتی شده است. عده‌ای آن را گام‌هایی به سوی ورشکستی می‌دانند و همان راهی را متصور هستند که پیش از ما ونزوئلا رفته است و برخی دیگر ریشه مشکلات را در بیماری هلندی که گریبان‌گیر اقتصاد شده است، جستجو می‌کنند. اما هرچه هست همه می‌دانند که حال اقتصاد خوب نیست و بیمارتر از سال‌های گذشته است؛ اما نه آن‌قدر بیمار که دیگر قطع امید کنیم؛ بلکه دوره‌ای که می‌بایست با تدابیر جدید و وسعت نظری کارکردگرایانه‌تری به دنبال راه حل برایش بود. از سوی دیگر با اعلام کناره‌گیری آمریکا از برجام توسط رئیس‌جمهوری آمریکا؛ شرکای اروپایی این توافق‌نامه ضمن اعلام مخالفت با اقدام آمریکا، اعلام کردند که در راستای خنثی‌سازی تحریم‌های آمریکا تلاش خواهند کرد؛ اندکی بعد سخن‌گوی اتحادیه اروپا اعلام کرد: قانون ضد تحریم اتحادیه اروپا را برای تحریم‌های آمریکا علیه ایران، به‌کار خواهد بست. رشد اقتصادی در ایران مبتنی بر رشد بخش نفتی بوده است؛ با خروج آمریکا از برجام و در حالی که هنوز تحریم‌های سه ماهه علیه ایران شروع نشده است، بسیاری از بنگاه‌های خصوصی خارجی این علامت را دریافت کرده‌اند که برای این‌که در لیست تحریم‌های دلاری آمریکا قرار نگیرند باید از ایران خارج شوند و به همین خاطر است که خروج شرکت‌های اروپایی مانند پژو و توتال از ایران شروع شده است. این اتفاق روی بخشی از سرمایه‌ گذاری‌های اقتصادی در ایران تاثیر منفی می‌گذارد. تلاش آمریکا برای تحقق تحریم‌های نفتی، مسدود کردن مبادلات ایران با شرکای نفتی‌ از جمله چین، کره جنوبی و ژاپن است. آمریکا می‌خواهد به جای نفت ایران، نفت عربستان سعودی و خودش را جایگزین کند که این مساله روی صادرات نفت و مشتقات آن تاثیر منفی گذاشته و در نهایت رشد اقتصادی ما را هم کاهش خواهد داد. با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های بانکی و پولی آنها احتمالا سعی خواهند کرد دسترسی ایران به دلار را محدود کنند تا از این طریق بتوانند ارزش ریال ایرانی را کاهش دهند؛ ریالی که حالا به دلیل حجم عظیم واردات بسیار به دلار وابسته شده است. خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، اتحادیه اروپا و سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا را در برابر آزمون سختی قرار داده است. این‌که آیا اروپا حاضر خواهد شد منافع کلان شراکت با آمریکا را قربانی ماندن در برجام و به جان خریدن تحریم‌ها کند یا ملاحظات و دغدغه‌های امنیتی و حیثیت سیاسی اتحادیه، می‌طلبد تا اروپا هم‌چون تجربه ۱۹۹۶ و معافیت‌های تحریمی برای کوبا، راه مستقلی را در پیش بگیرد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ آذر ۹۷ ، ۱۲:۰۹

منتشر شده در جامعه خبری الف


طی دو هفته گذشته خبر آمد مبنی بر آن‌که «دادگاهی در آمریکا در حکمی غیابی و بدون ارائه مستندات، ایران را به پرداخت بیش از 6 میلیارد دلار به خانواده‌های قربانیان کشته‌شده در حملات تروریستی 11 سپتامبر ۲۰۰۱ محکوم کرد.» این نخستین بار نیست که دادگاه‌های داخلی آمریکا اجازه دستبرد به اموال بلوکه‌شده ایران را به بهانه‌های واهی صادر می‌کنند؛ اما چرا همچنان پرونده 11 سپتامبر برای ایران باز است؟ چرا دولت واکنشی درخور توجه نشان نداده است؟

روابط ایران و آمریکا طی دهه‌های گذشته همواره برآیندی از دشمنی و خصومت بوده است. خصومتی که ماحصل تزاید بدبینی و سوءتفاهمات فزاینده در روابط ایران پس از انقلاب اسلامی با ایالات‌متحده است. در تازه‌ترین اقدام خصمانه آمریکا علیه ایران، دادگاهی فدرال در آمریکا حکم به پرداخت غرامت از سوی ایران به بازماندگان و خانواده‌های قربانیان حادثه یازده سپتامبر ۲۰۰۱-حمله به مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک و پنتاگون- داده است. حکمی که اگرچه در بستر مسائل حقوق بین‌الملل قابل کنکاش و در خصوص نافذ بودن صلاحیت دادگاه فدرال آن هم بدون ارائه مدارک مستندی درباره ادعای دخالت ایران در حادثه ۱۱ سپتامبر قابل تامل است و جای بحث فراوان دارد اما نکته حائز اهمیت از بعد سیاسی آن هم در زمان اکنون و فضای پسا برجامی و خروج آمریکا از برجام است؛ به عبارت دیگر با نادیده گرفتن جنبه حقوقی این حکم، به واکاوی جنبه‌های سیاسی و پیامدهای آن می‌پردازم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ خرداد ۹۷ ، ۱۹:۵۵

ترامپ و چالش نقش


منتشر شده در: روزنامه شرق | شماره ۲۸۵۷ - یکشنبه ۱۷ اردیبهشت 1396

بازنشر در: رصد، بانک اطلاعات نشریات کشور،


ساختار قدرت در ایالات متحده آمریکا بر مبنای «تفکیک قوا» در عالی‌ترین شکل خود در سپهر عملیاتی سیاست این کشور به مرحله اجرا درآمده ‌است. به این معنا که علاوه بر استقلال قوای سه‌گانه، ایالت‌های ٥٠ گانه نیز دارای قدرتی در حدود سطح ملی و فدرال هستند که توان اجرائی و قضائی در چارچوب ساختار و قانون در قبال دستورات اجرائی دولت فدرال را دارند. این ساختار سیاسی باوجود آنکه قدرت بسیاری را به رئیس‌جمهور واگذار می‌کند و در بسیاری از موارد وی را در جایگاه تنها تصمیم‌گیرنده قرار می‌دهد، اما به‌شدت رویکرد سیستمی دارد و فرد را در چارچوب نقش و ساختار، محدود و قابل‌کنترل می‌کند. «فرد» به‌عنوان کنشگر اصلی در فرایندهای تصمیم‌گیری نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند و قدرت تصمیم‌گیری کلانی را داراست، اما این توانایی و امر سیاسی در قالب سیاست بوروکراتیک آمریکا و در چارچوب ارزش‌ها و منافع این کشور تعریف می‌شود و «ساختار سیاسی» و سایر قوا به‌طور سیستمی بر این چرخه نظارت و کنترل دارند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ ارديبهشت ۹۶ ، ۱۵:۵۰

چرخش آمریکایی

ترامپ چه سیاستی درباره سوریه دارد؟


منتشر شده در: 🔺هفته‌نامه خبری - تحلیلی مثلث، شماره 353، شنبه 9 اردیبهشت 1396

بازنش در: ایرنا مقاله، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی،

--------------------------------

با شروع ناآرامی‌ها در سوریه از سال 2010، ایالات متحده آمریکا  سیاست مشخصی را دنبال کرده است. سیاستی که آمریکا و مخالفان بشار اسد را در یک جبهه قرار می‌داد و سخن مشترک آنان، «برکناری اسد از قدرت» حتی به‌عنوان پیش‌شرطی برای مذاکرات و حل بحران سوریه از طریق سیاسی بود. با عبور از این موضوع که سیاست‌های آمریکا در قبال بحران سوریه، منطقه را با چه چالش‌هایی روبرو کرده است و ظهور داعش را منجر شده است، به این نکته می‌پردازیم که چرا اکنون زمزمه‌هایی از کاخ سفید مبنی بر عدم مخالفت با ادامه حیات سیاسی بشار اسد و دیدن سهمی برای وی از آینده قدرت در سوریه، به گوش می‌رسد. آِیا مواضع آمریکا دچار چرخشی محسوس شده است یا منافع آمریکا در منطقه دست خوش تغییرات گردیده و در دیدگاه سوم شاید هر دو توأمان منجر به تغیر در برآیند کنش سیاست خارجی ترامپ در این موضوع شده است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ ارديبهشت ۹۶ ، ۱۵:۵۳

ترامپ و بازنگری در برجام

رئیس‌جمهور به دنبال رای کنگره برای فرار به جلو است


🔺هفته‌نامه خبری - تحلیلی مثلث، شماره سیصد و پنجاه و دو، 2 اردیبهشت 1396

📝بازنشر در: ایرنا مقاله

برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که پس از دوازده سال، بالاخره به پرونده هسته‌ای ایران و خروج آن از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد منجر شد، این روزها خود به مسئله‌ای پیچیده تبدیل شده است. این بار و بر خلاف گذشته که طرفین (ایران و 1+5) که همگی برای انجام و امضای برجام اصرار داشتند، صحبت از لغو و زیر سوال بردن آن دارند. در همین راستا دو دیدگاه عمده شکل گرفته است. قدرت‌های بزرگ که شامل بریتانیا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان می‌شود و همگی مصر به حفظ و اجرای برجام در غالب کنونی آن هستند اما آمریکا نگاهی دیگر به موضوع دارد. ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا، از همان ابتدا و در کارزار تبلیغاتی خود، برای برجام، شمشیر را از رو بسته است. او معتقد است که برجام سندی مثبت نیست و باید آن را پاره کرد. اگرچه پاره کردن این سند حقوقی صرفاً تا کنون در الفاظ و شعارهای هیجانی ترامپ خلاصه شده است اما وی با تثبیت قدرت و چینش کابینه‌اش به دنبال مکانیزمی است تا از برجام خلاص شود. بر همین اساس در آخرین و جدیدترین دستور اجرایی خود، دستور داده است این مسئله را بررسی کنند که آیا لغو تحریم‌های ایران طبق توافق هسته‌ای 2015 ایران در راستای منافع امنیت ملی آمریکا بوده یا خیر. در نهایت رویکرد ایران به برجام، در اولویت اول، حفظ آن است اما تهدید از اجرا نکردن آن را نیز گاهاً بیان می‌کند تا چندان در موضع ضعف باقی نمایند.
مهم‌ترین اصل در روابط بین‌الملل و سیاست خارجی، حفظ موجودیت، استقلال و امنیت یک کشور است. بر همین اساس، ایالات متحده آمریکا همواره دو اصل «امنیت ملی» و «منافع ملی» را دست‌آویز برخی از مداخلات بین‌المللی خود قرار داده است و هر یک از روسای جمهور آمریکا، در واکنش به دغدغه‌های ناشی از بافت موقعیتی و تاریخی معاصر خودشان اقدام به معماری دکترین امنیتی خود کرده‌اند. واقعیت آن است طرح مباحث در ظرف امنیت ملی، موجب وجاهت بخشیدن به اقدام‌های خلاف عرف بین‌المللی نیز می‌شود؛ ضمن آن‌که خود، مسیر را برای تصویب قانونی کنش غیرقاقونی، هموار می‌نماید. 
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ ارديبهشت ۹۶ ، ۱۷:۲۱

رویکرد روسیه نسبت به بحران سوریه

منتشر شده در: مجله ایرانی روابط بین‌الملل

-------------------------------

مقدمه

وقوع بهار عربی در شمال آفریقا و تسری آن به خاورمیانه سبب شد تا بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، رویکردهای متفاوتی را نسبت به این منطقه اتخاذ نمایند. بحران سیاسی سوریه که از مارس 2011 شروع شد، دارای ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی است.بر همین اساس موضع‌گیری روسیه در قبال بحران این کشور نیز بر مبنای شماری از ملاحظات راهبردی و منافع روسیه در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای و نیز در خود روسیه شکل گرفته است. روسیه،به‌عنوان یکی از بازیگران فرامنطقه‌ای حاضر در خاورمیانه که تاریخچه حضور آن به دوره تزارها بازمی‌گردد، در جریان این خیزش‌ها، رویکرد خود را نسبت به این منطقه تغییر داده و در هر یک کشورهای قیام کرده با توجه به منافع و ابزار خود، سیاستی متفاوت را اتخاذ نموده است. همچنین منطقه خاورمیانه به دلیل داشتن منابع انرژی و موقعیت ژئوپلتیکی، حوزه منفعتی غیر قابل اغماض برای بازیگری چون روسیه محسوب می‌شود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ اسفند ۹۵ ، ۱۹:۲۰

کنفرانس امنیتی مونیخ


🔺هفته‌نامه خبری تحلیلی مثلث، سال 6، شماره 348، 3 اسفند 1395


همایش امنیتی مونیخ (Munich Security Conference (MSC)‎) کنفرانسی است در دست بخش خصوصی که در زمینه سیاست‌های امنیت جهانی فعالیت میکند. این همایش هرساله در ماه فوریه در هتل بایریشر هوف در مونیخ آلمان برگزار می‌شود. در کنفرانس مونیخ تصمیمی گرفته نمی‌شود و صرفاً ویژه اظهار نظر، رایزنی و دیدارهای سیاسی است. در این کنفرانس هر سال به‌طور ویژه به یک موضوع مهم امنیت بین‌المللی پرداخته می‌شود. کنفرانس مونیخ به یکی از مجامع بین‌المللی مهم در عرصه امنیت جهانی تبدیل شده‌است و به دلیل تشابه کمی و کیفی و بازتاب‌های آن با مجمع جهانی اقتصاد، به داوس امنیتی نیز شهرت دارد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ اسفند ۹۵ ، ۱۹:۳۰

جایگاه عربستان در سیاست خارجی ترامپ


منتشر شده در: 🔺هفته‌نامه مثلث، سال 6، شماره 346، 23 بهمن 1395

--------------------------------------

عربستان سعودی طی نیم قرن اخیر همواره جایگاهی برجسته در سیاست خارجی خاورمیانه‌ای ایالات متحده آمریکا داشته است. جایگاهی که به‌واسطه موقعیت ژئوپولیتیکی، ذخایر نفت، موقعیت مذهبی در بین کشورهای اسلامی و شماری موارد دیگر، برای این کشور به دست آمده است. اگرچه در طول تاریخ این روابط با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده است و گاهی فاصله گرفتن دو کشور از یک‌دیگر را شاهد هستیم اما بر اساس واقعیت‌های تاریخی، حمایت‌های آمریکا و نادیده گرفتن شعار ارزش‌های آمریکایی در مورد عربستان به اثبات رسیده است و در عوض، عربستان نیز به‌عنوان تضمین کننده منافع و تسهیل کننده بازیگری آمریکا در منطقه نقش خود را به خوبی ایفا کرده است. اگرچه در دوره باراک اوباما شکاف میان این کشور زیاد شد اما روند همکاری قطع نشد و اکنون با روی کارآمدن دونالد ترامپ، این روابط ادامه‌دار خواهد بود اما با مختصاتی جدید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۳ بهمن ۹۵ ، ۰۶:۱۸

سیاست خارجی، سه سال بعد!

(نگاهی به سیاست خارجی دولت یازدهم و جایگاه آمریکا در آن)


🔺هفته‌نامه خبری تحلیلی مثلث، سال 6، شماره 345، 16 بهمن 1395


🔹دریافت فایل (PDF)


شعار «نه شرقی نه غربی» به‌عنوان دکترین اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به‌شمار می‌آید. این مفهوم به‌معنای نفی رابطه و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بر اساس اصل احترام متقابل و برابری حاکمیت دولت‌ها نیست؛ بلکه صرفاً نفی کننده سلطه‌پذیری و بی‌ارادگی در برابر قدرت‌های امپریالستی شرقی و غربی است. بر همین اساس ایجاد روابط سازنده سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای دنیا امری مسبوق به سابقه و همواره در جریان به‌شمار می‌آید که در طول تاریخ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با فراز و نشیب‌ها و تغییراتی تاکتیکی و تکنیکی همراه بوده است. اما در این بین آمریکا جایگاهی خاص را به خود تخصیص داده است. خاص بودن این جایگاه الزاماً به معنای سودمند بودن یا سهل بودن برقراری ارتباط نیست؛ بلکه دقیقاً برعکس آن منظور است. روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در بستر تاریخ سی و نه ساله گذشته همواره بر پایه تنش و دشمنی استوار بوده است که موجب گردیده علاوه بر ایجاد حساسیت در برقراری رابطه، نوعی نگاهی سلبی پذیرفته شده به آن نیز مورد قبول عام قرار گیرد. رهبر معظم انقلاب، اگرچه اولاً نسبت به برقراری روابط عادلانه و دوستانه و ثانیاً گسترش روابط مبتنی بر احترام متقابل و عزت ملّی با کشورهای دنیا رویکردی مثبت داشته‌اند و آن‌را نفی ننموده‌اند اما در مورد آمریکا استثناء قائل می‌شوند و آن‌را ناشدنی و مضر می‌دانند. این رویکرد نه حاصل سلیقه شخصی و نوعی نگاه خاص باشد بلکه برآمده از عینتی تاریخی است. طی دوران گذشته، برقراری روابط دیپلماتیک با آمریکا محتاطانه بررسی و گاهی هم عملیاتی شده است. شاهد مثال‌هایی که گاهاً تکذیب شده یا به واسطه محرمانه بودن فرای زمان انجام، آشکار شده‌اند. به هر تقدیر این روابط پرتنش و ادبیات غیردوستانه به دولت یازدهم رسیده است. در این جستار به بررسی سیاست خارجی دولت یازدهم و دستاورد آن در قبال آمریکا می‌پردازم تا با نگاهی عین رُسته به مفاهیم ذهن رُسته حاکم بر ادبیات میان ایران و آمریکا بپردازم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ بهمن ۹۵ ، ۲۱:۱۰

خلیج فارس و معمای امنیت

(در آب‌راه استراتژیک چه می‌گذرد؟)


🔺هفته‌نامه خبری تحلیلی مثلث، سال 6، شماره 344، 9 بهمن 1395


🔹دریافت فایل (PDF)


در جهان کنونی و نظم در حال گذار روابط بین‌الملل، موضوع «امنیت» به‌عنوان چالشی جدی که همواره در جریان است و پیش روی دولت هاست مطرح می‌باشد. منطقه خلیج فارس نیز از این معمای امنیت مستثناء نمی‌باشد و حساسیت‌های ژئوپولیتیکی، تعارض‌های هویتی، منافع متعارض، راهبردهای اتحاد و ائتلاف با قدرت‌های خارجی و در نهایت، دیگر سازی (Other) در سیاست خارجی موجب واگرایی بین کشورهای حاشیه خلیج فارس گردیده است که ثمره آن‌را می‌توان در عدم دست‌یابی به ساز و کار امنیتی مورد قبول عام کشورهای این منطقه دانست. شاید بتوان از بازیگران فرامنطقه‌ای همچون بریتانیا که پایگاه نظامی در بحرین تأسیس کرده و ناوگان دریایی‌اش در آن‌جا مستقر شده، یا فرانسه که بزرگ‌ترین مشتری سلاح‌هایش، عربستان شده است، یا پیمان نظامی «ناتو» که همین هفته پیش دفتر منطقه‌ای خود در خلیج فارس را در کویت تأسیس کرد و نمونه‌هایی نظیر این موارد را که شاهد هستیم، سود جویان این واگرایی و عدم تحقق الگوی امنیتی مناسب در خلیج فارس بدانیم. در ادامه تنها به چهار عامل از عوامل تهدید کننده امنیت در خلیج فارس می‌پردازم:

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ بهمن ۹۵ ، ۱۲:۰۴

دیدن جهان از نگاه دونالد ترامپ

(بررسی سیاست خارجی آینده آمریکا در دوره ترامپ)


🔺هفته‌نامه خبری تحلیلی مثلث، سال 6، شماره 343، 2 بهمن 1395


🔹دریافت فایل (PDF)


بیستم ژانویه (1 بهمن) ترامپ در حالی وارد کارخ ریاست جمهوری آمریکا می‌شود و بر مسند قدرت تکیه می‌زند که علاوه بر مخالف‌های درونی در ایالات متحده، صحنه بین‌الملل نیز روی آرام و خوشی به ترامپ نشان نداده است. چالش‌های پیشِ روی رئیس‌جمهور تازه آمریکا، حکایت از روزهای پر فراز و نشیب آینده دارد. «آمریکا در درجه اول» شعاری است که در ماه‌های اخیر ورد زبان چهل و پنجمین رئیس جمهوری  این کشور بوده است. این شعار بیان‌گر این است که سیاست خارجی رئیس‌جمهوری جدید چگونه خواهد بود و دیدگاه‌های سیاست خارجی ترامپ به چه سمت و سویی سوق پیدا می‌کند. اما این نکته را نبایستی از خاطر برد که دانستن این‌که سیاست خارجی دونالد ترامپ به چه چیز شباهت خواهد داشت دشوار است. رئیس‌جمهوری جدید جزییات نیات خود را نه در اسناد مکتوب و نه در سخنرانی‌هایش بیان نکرده است. چند مصاحبه یا اظهاراتی در طول کارزار انتخاباتی و اخیراً، گزینش اعضای دستگاه مدیریتی او امکان می‌دهد که بتوان موضوع را کمی روشن‌تر دید. در این جستار طی دو محور به بررسی سیاست خارجی احتمالی آمریکا در دوره ترامپ می‌پردازم:

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ بهمن ۹۵ ، ۰۹:۲۴