سیّدمجتبی جلال‌زاده

منتشر شده در بخش فارسی خبرگزاری دولتی روسیه (اسپوتنیک)

بازنشر در: نامه‌نیوز / مثلث آنلاین / 

مایک پمپئو در ادامه درخواست خود ذکر نمود: اطلاعات مربوط به شیوع کرونا ویروس در زندان های ایران ترس و وحشت زیادی را برانگیخته ، به همین دلیل آزادی فوری و کامل تمامی شهروندان آمریکایی زندانی را خواستاریم. بازداشت آنها در شرایط بدترشدن اوضاع خلاف وجدان و نجابت انسانیست.»

وزیر امور خارجه آمریکا خاطر نشان نمود که ایالات متحده ، مقامات ایران را در صورت مرگ هر یک از اتباع آمریکایی زندانی مسئول مستقیم می داند و پاسخ به آن قاطعانه خواهد بود.

در این پیام همچنین تاکید شده است که مقامات ایرانی چندی پیش ۷۰ هزار زندانی را به خاطر اپیدمی کروناویروس آزاد کرده اند که توانایی بخشش و مهربانی آنها را نشان می دهد. این درحالیست که آنها به صورت ناعادلانه و نادرست چند شهروند آمریکایی را در زندان نگه داشته اند.

مجتبی جلال زاده، کارشناس مسائل بین الملل ، سیاست آمریکا و سیاست خارجی ایران در گفتگو در پاسخ به سوالات خبرنگار اسپوتنیک جوانب مختلف این درخواست مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا را بررسی کرده و تشریح می کنند:

آیا ایران چنین گامی در جهت اهداف بشردوستانه برای آمریکا بر می دارد؟

با توجه به روابط جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در مقطع زمانی کنونی و تزاید دشمنی و تیرگی روابط بین دو کشور، بیانیه های وزیر امور خارجه آمریکا را می توانیم به نوعی تلاشی نو برای برقراری ارتباط با ایران در خصوص آزادی اتباع آمریکایی زندانی در ایران به حساب بیاوریم. به این شکل که پیشتر گزاره ها و فعالیت های دیپلماسی در این خصوص و در زمینه آزادی زندانیان پاسخگو نبوده و اکنون با توجه به همه گیر شدن ویروس کرونا و اپیدمی آن در دنیا، ایالات متحده و پمپئو دست به دامن این عارضه ی جهانی شده اند. در واقع ایالات متحده آمریکا هدفش نه اهداف انسان دوستانه بلکه اهداف سیاسی است.

با توجه به نزدیک شدن موسم انتخابات و داغ شدن تنور تبلیغات انتخاباتی در ایالات متحده آمریکا، آزادی احتمالی شهروندان آمریکایی از زندان های ایران می تواند به عنوان یک برگ برنده و یا امتیاز مثبت پررنگ در کارناوال تبلیغاتی آقای ترامپ باشد.

اشاره ای نیز به آزادی ۷۰ هزار زندانی از زندان های ایران شده است. آنچه که از اخبار مربوط به این آزادی ها شنیده می شود، حاکی از آن است که اولا زندانیانی آزاد شده اند که جرائم امنیتی نداشته اند و دوم اینکه بهانه آزای آنها، نه ویروس کرونا بلکه عید نوروز بوده است. درواقع پیشتر هم دولت بریتانیا در خصوص خانم ساغری که در ایران به جرم جاسوسی در زندان است، ادعا کرد که این خانم به ویروس کرونا مبتلا شده است. شواهدی که هیچ وقت ثابت نشد و جمهوری اسلامی ایران هم آنرا رد نمود. در واقع زندانیان آمریکایی دارای جرائم جاسوسی و امنیتی هستند که آزادی آنها به خاطر احتمال درگیر شدن به ویروس کرونا چندان محتمل به نظر نمی رسد. ضمن اینکه تاکنون هم مورد یا مواردی از ابتلای زندانیان ایرانی به ویروس کرونا گزارش نشده است.

آیا این درخواست وزیر امور خارجه آمریکا فرصتی را به ایران می دهد که به منظور آزادی اتباع آمریکایی زندانی، برای ایالات متحده شرط گذاری کند؟

اگر بخواهیم به بحث آزادی زندانیان آمریکایی در ایران بپردازیم می بایست آنرا در یک بستر و چارچوب سیاسی و حقوقی بررسی کنیم. صرف فشار بر ایران با موضوعات پزشکی و مشخصا کروناویروس به ویژه در برهه زمانی کنونی چندان پاسخ مثبتی را برای آمریکایی ها در پیش نخواهد داشت. به نظر می رسد که اگر آمریکایی ها خواهان تغییر شرایط برای اتباع زندانی خود در ایران هستند باید در روابط، موضع گیری ها و تصمیمات خود را درقبال ایران بازنگری کنند. در واقع آنها نمی توانند همزمان با فشار، خواسته های اینچنینی خود را مطرح نمایند. یعنی در حالی که شاهد افزایش فشارها و تصویب تحریم های اقتصادی جدید علیه ایران هستیم، تصمیمات یکجانبه ای که در اکثر موارد اروپایی ها هم حاضر به همکاری با ایالات متحده نیستند و در مقابل خواهان آزادی اتباع خود هستند که کاملا در تناقض است.

اما آیا در صورت موافقت جمهوری اسلامی با آزادی اتباع آمریکایی زندانی، ایالات متحده اقدامی در پاسخ انجام خواهد داد؟

قطعا اقدام ایران بدون پاسخ نخواهد بود. اما پاسخی که بتوانیم آنرا در خور توجه بدانیم ، از سوی آمریکایی ها بعید به نظر می رسد. شاید پاسخ متقابل، پاسخی همسطح و هم نسبت با این آزادی باشد. اما اگر ما توقع داشته باشیم که فشارهای اقتصادی ایالات متحده و یا رفتار سیاسی آنها در عرصه بین الملل در قبال ایران تفاوت خواهد کرد، بسیار بعید و دور از ذهن است.