سیّدمجتبی جلال‌زاده

منتشر شده در بخش فارسی خبرگزاری دولتی روسیه (اسپوتنیک)

بازنشر: مثلث‌آنلاین | رستانیوز | فردانیوز

واشنگتن بار دیگر تهران را به «عواقب جدی» برای تأمین بودجه، مسلح کردن و آموزش گروه های طرفدار ایران در خاورمیانه تهدید کرد.

جنبفر پساکی سخنگوی کاخ سفید، در جلسه توجیهی اظهار داشت: جو بایدن رئیس جمهور آمریکا، روشن کرد که اگر رهبران ایران به مسلح کردن، تأمین بودجه و آموزش شبه نظامیان برای حمله به مردم ما ادامه دهند، این برای آنها "عواقب جدی" در پی خواهد داشت.
وی نمونه ای از این نوع پیامدها و عواقب را حمله اخیر آمریکا به اهدافی در عراق و سوریه ذکر کرد.

پیشتر پنتاگون گزارش داده بود که ایالات متحده حملات هوایی را به علیه شبه نظامیان طرفدار ایران در منطقه مرزی عراق و سوریه آغاز کرده است، این کار برای از بین بردن تهدید و در پاسخ به یک سری حملات با هدف تامین منافع ایالات متحده در عراق انجام شده است.

پنتاگون تأکید کرد که این حملات به انبارهای اسلحه و تاسیسات عملیاتی مورد استفاده چند گروه از جمله شبه نظامیان کتائب حزب الله و کتائب سید الشهداء انجام شده است.

مجتبی جلال زاده کارشناس در مسائل بین الملل، سیاست آمریکا و تعامل با ایران و سیاست خارجی ایران، به گفتگو با خبرنگار اسپوتنیک پرداخت.

دولت بایدن چه اقداماتی می تواند علیه ایران انجام دهد؟

فزون یافتن اقدامات میدانی ایالات متحده در خاورمیانه علیه گروه های همسو با جمهوری اسلامی ایران را باید در سپهری بزرگتر از سیاست خاورمیانه به آن نگاه کرد، در واقع با توجه به همزمانی این حمله ها و با توجه به همزمانی این موضع گیری مقامات واشنگتن علیه تهران نشاندهنده آن است، که آنان به دنبال ایجاد و اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران در خصوص مذاکرات احیای برجام هستند.

همانطور ما شاهد هستیم، طرف ایرانی حاضر نشد با طرف آمریکایی به صورت مستقیم به دلیل خُلف وعده و عهدشکنی های آمریکایی ها در زمان ترامپ بر سر میز مذاکره بنشیند و مذاکره ای دوجانبه ای داشته باشد.

اکنون نیز با توجه به کم رنگ شدن نقش ایالات متحده در نشست احیای برجام و همچنین اصرار طرف آمریکایی به دخیل دانستن و دخیل کردن موضوعات فرا برجامی ذیل مذاکرات وین، شاهد آن هستیم که آنها به سیاست نخ نمای گذشته خود (سیاست چماق و هویج) متوسل شده اند.

به نظر می رسد که در دولت بایدن، اگر چه آنها علاقه به احیای برجام دارند و حتی در شعارهای تبلیغاتی بایدن هم به وضوح به آن اشاره شد، اما این احیای برجام و اعشه گیری توافق جدید میان ۵+۱ و ایران، چنین جلوه می دهد که مطلوب آمریکایی ها برای دولت جدید ایران باشد نه دولت مستقر. اما آنچه که ما شاهد خواهیم بود، از این پس در عرصه خاورمیانه با توجه به اینکه آمریکایی در حال ترک منطقه هستند، حملات از راه دور توسط هواپیماهای جنگنده یا پهپادهای نظامی علیه گروه های شبه نظامی مخالف آمریکا، برخی از گروه های همسو با جمهوری اسلامی در راستای تضعیف قدرت منطقه ای ایران و اعمال فشار بیشتر خواهد بود.

آیا در آینده نزدیک می توان انتظار درگیری مستقیم نظامی بین ایران و ایالات متحده را داشت؟

بعید به نظر می رسد که یک جنگ نیابتی یا رو در رو یا حتی برخوردهای نظامی مستقیم بین این دو کشور شکل بگیرد.

بایدن در ادامه گرند استراتژی آمریکایی ها مبنی بر ترک خاورمیانه و کوچ امنیتی آنها به جنوب شرق آسیا برای مهار چین، در واقع به دنبال مدیریت آشوب بزرگ و نا امنی در خاورمیانه هستند، که بخشی از این سیاست متوجه جمهوری اسلامی ایران هست.

در واقع آمریکایی ها بسیار مایل هستند تا پیش از خروج کامل از منطقه خاورمیانه که بعید هم به نظر می رسد چنین امری صورت بگیرد، پرونده هسته ای ایران و فراتر از آن مسائل مورد اختلاف دو کشور مخصوصا در خصوص توان موشکی ایران را مورد گفتگو و توافق قرار دهند و حربه نظامی و استفاده از قدرت سخت برای مهار ایران در دستور کار آمریکایی ها قرار گرفته است. اگر چه این وسیله [قدرت سخت] استفاده گسترده ای نخواهد داشت اما در موارد معدودی چه به صورت مستقیم چه به صورت نیابتی از سوی آمریکایی ها اعمال خواهد شد.

با توجه به شرایط موجود و نشست های مستمر برجامی در وین، در صورت رسیدن به توافق مجدد آیا امریکا حاضر به ترک منطقه خواهد شد؟

طی سالیان اخیر جذابیت خاورمیانه برای آمریکایی ها کم شده، اما منافع آنها حتی اگر هم به صورت حداقلی در نظر بگیریم در منطقه خاورمیانه وجود دارد، این منافع شامل مسائل استراتژیک، حضور همپیمانان منطقه ای، عدم واگذاری منطقه به قدرت های بزرگ نظیر روسیه و مواردی از این دست را شامل می شود.    
به نظر می رسد، که یکی از پرابلماتیک ترین مسائل در جغرافیای خاورمیانه کنونی قدرت هسته ای جمهوری اسلامی ایران است نه پرونده هسته ای، آمریکایی ها برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به قدرت منطقه ای ۱- قدرتی که در تضاد منافع آمریکا باشد ۲- برای جلوگیری از طمع دست یافتن سایر کشورهای منطقه نظیر عربستان سعودی و فرامنطقه ای نظیر ترکیه به انرژی هسته ای، بسیار مایل هستند که هر چه زودتر پرونده هسته ای جمهوری اسلامی و برجام را به ثمر برسانند؛ قطعاً با حل شدن این مسائل ما شاهد تغییر سویه گیری سیاست خارجه بایدن در خاورمیانه خواهیم بود.