سیّدمجتبی جلال‌زاده

منتشر شده در: بخش فارسی خبرگزاری دولتی روسیه (اسپوتنیک)

-------------------------------------

معامله جدید هسته‌ای آمریکا بر توان بازدارندگی ایران تأثیر خواهد گذاشت.

واشنگتن به ایران پیشنهاد می‌کند برای معامله جدید هسته‌ای با آمریکا مذاکره بکند. این معامله می‌تواند دوجانبه و حتی چندجانبه باشد. ترامپ در این خصوص گفت، مهم نتیجه آن است:ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. در صورت عدم مذاکره ما تحریم های جدیدی علیه ایران وضع خواهیم کرد.

اسپوتنیک از مجتبی جلال زاده پژوهشگر، کارشناس در مسایل بین الملل، سیاست آمریکا و تعامل با ایران درخواست کرد پیشنهاد جدید آمریکا جهت مذاکره با ایران را مورد تفسیر قرار بدهند.

پرسش: آیا ایران به مذاکره با آمریکا در باره سلاح هسته‌ای تن خواهد داد؟

پاسخ: برای پاسخ به این پرسش، ما در واقع باید به 4 پرسش اساسی در باره مذاکره مجددی که ایران با ایالات متحده برسر پرونده هسته ای خواهد داشت پاسخ بدهیم. پرسش نخست این است که ما قرار است در دور جدید مذاکرات احتمالی با چی یا با چه کسانی مذاکره بکنیم. همانطور که در خاطرمون هست ما در دوره پیشین مذاکرات با آمریکا یا با اروپا، در زمانی که آقای روحانی رئیس جمهور نبودند و به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی و به عنوان مذاکره کننده داشتند با اروپایی ها مذاکره می کردند به توافقی هم رسیدند، اما آمریکایی ها آن توافق را ملغی کردند و خواستار حضور خودشان در مذاکرات بودند. در دور بعدی مذاکرات هم وقتی آمریکایی ها وارد شدند و 5 دور مذاکره محرمانه بین ایران و آمریکا، ماحصل کار برجام شد. برجامی که امروز آمریکایی ها بطور یکجانبه آن را کنار گذاشتند. از اینرو ما باید ببینیم که در دور جدید مذاکرات با کی باید مذاکره بکنیم، در حالی که اعراب هم خواهان حضور در مذاکرات هسته ای در کنار غرب و مقابل ایران هستند.

موضوع بعدی این است که ما چه دلیلی برای مذاکره مجدد داریم: آیا می خواهیم تحریم ها بیشتر نشود، وضعیت بهتر بشود یا جنگی رخ ندهد؟ واقعیت امر این است که تحریم ها به سرحد خود رسیده است، یعنی ظرفیت تحریم ها سرآمده است و تحریم های بیشتر دیگر توانایی فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی و نظام ایران را ندارند.

یکی دیگر از دلایل می تواند بسته بودن اقتصاد ایران باشد، اقتصادی که ارتباط چندانی با دنیا ندارد و از تلاطم موج های دریا می تواند در امان باشد.

موضوع بعدی این است که آیا ایران می خواهد مذاکره کند تا جلوی جنگ را بگیرد؟ واقعیت امر نشان می دهد که ترامپ بدنبال جنگ با جمهوری اسلامی نیست که یکی از دلایل می تواند منجمله کوچ امنیتی ایالات متحده آمریکا از خاورمیانه به سمت شرق آسیا بشاد و می توان مسائل دیگر را مطرح کرد.

اما پرسش بعدی که می توانیم برای این سوال به آن برسیم این است که برای چه قرار است مذاکره بکنیم، آیا قرار است که در باره مسأله هسته ای مذاکره بکنیم؟ در باره چه موضوعی باید مذاکره بکنیم؟

واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران 20 بار در خصوص پرونده هسته‌ای در عرض 12 سال وارد مذاکره شده و آن را به سرانجام رسانده است. اروپایی ها هم با ایران در این خصوص مشکلی ندارند، چونکه توانسته‌اند با قراردادی که به عنوان برجام بسته شده است، به زعم آنها دسترسی ایران را به بمب هسته ای از یک و نیم سال به 3 سال افزایش بدهند، هرچند که ایران همواره اعلام کرده است که بدنبال انرژی صلح آمیز هسته ای است. اما واقعیت این است که مسأله غرب دیگر مسأله هسته ای ایران نیست، بلکه مسأله موشک ها و قدرت نظامی است که خب طبیعتا جمهوری اسلامی ایران طی مذاکرات گذشته اعلام کرد که در باره برنامه موشکی مذاکره نمی کند و این موضوع را یک خط قرمز می داند.غربی ها هم سر بحث هسته ای ایران چندان تأثیری ندارند.

کی می خواهیم مذاکره کنیم، آیا الان فرصت مناسبی برای مذاکره هست یا خیر؟ به نظر می رسد که اگر جمهوری اسلامی ایران الان وارد مذاکره بشود، فرصت را از دمکرات ها خواهد گرفت، به عبارت دیگر این امر باعث برنده شدن ترامپ در انتخابات آینده خواهد شد، چرا که بزرگترین معضل ترامپ در زمان حال، سیاست خارجی هست. شاید تا حدی بتوان گفت که بعد انتخابات 2020 آمریکا بسیار شبیه انتخابات 2013 میلادی یا 1392 ایران است که تمامی مسائل بر سر سیاست خارجی رقم می خورد. در واقع سیاستی را که آمریکا علیه ایران در پیش گرفته است مانند بازیگر دیوانه ای هست که ترامپ دارد نقش او را ایفا می کند و دیپلماسی قایق های توپداری که دارد در این فضای تخاصم و فزاینده دشمنی بین ایران و آمریکا شکل می گیرد. در واقع بهترین حالت برای ایران این است که ترامپ در دور دوم رأی نیاورد. جمعبندی که می توانیم از حوادث داشته باشیم این است که بسیار بعید به نظر می رسد که ایران با شرایط فعلی با آمریکا مذاکره داشته باشد.